Omicron ve ‘Uzamış Covid’ Hakkında Tüm Bilinenler hakkında bu yazımızda detaylı bilgilere yer verdik.
Omicron varyantı, şu ana kadar bilinen diğer tüm varyantlarla benzer semptomlar gösteriyor. Her ne kadar bu semptomların daha hafif seyrettiği bilinse de, hastalığın uzun vadedeki etkileri bilinmediğinden, bilim insanları bulaş konusunda insanları uyarıyor. Çok hafif olarak seyretse bile, tüm covid vakalarının ‘Uzamış Covid’ denilen ve etkileri bir ayın üzerinde süren bir hastalığa dönüşebileceği ihtimali hala mevcut. Semptomlarınızın normalden uzun sürdüğünü hissediyorsanız, bir sağlık kuruluşuna başvurarak nedenini araştırmanız tavsiye ediliyor.
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de oldukça etkili olan Omicron varyantı, tüm bilim dünyasında aynı soruları akıllara getiriyor: Daha hızlı yayılan bu varyant Uzamış Covid vakalarında da artışa sebep olacak mı?
Omicron varyantıyla birlikte tüm dünyada Covid-19’a bağlı hastane yatış sayılarının arttığı bilinmekte. Fakat bilim insanları, Omicron’un uzun vadedeki etkilerini saptayabilmemiz için daha fazla vakte ihtiyacımız olduğunu söylüyor.
Şimdiye kadar edinilen bilgiler ışığında, Omicron dahil herhangi bir varyantın Uzamış Covid vakalarına sebebiyet vermeyeceğini söylemek güç.
Omicron: Semptomlar Uzun Vadede Sağlığımızı Etkiliyor Mu ?
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) ‘Uzamış Covid (Kronik Covid)’ tanımını, Covid-19 bulaşını takiben haftalar ve hatta aylar boyunca semptomları gözlemlemek olarak yapıyor. Ayrıca, şimdiye kadar belirlenmiş tüm varyantların (Omicron, Delta vs.) benzer semptomlar gösterdiğini de belirtmek gerekiyor. Omicron varyantı olduğu bilnen kişilerin semptomları gözlendiğinde ise ortaya şu liste çıkıyor;
Burun akıntısı
Baş Ağrısı
Yorgunluk
Horlama
Boğaz Ağrısı
Omicron’un, diğer varyantlara göre daha hızlı yayıldığı bilinse de ağır hastalıklara daha az sebebiyet verdiği araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştı. Bunun altında yatan sebepler arasında ise aşılanan nüfusun toplumun çok büyük bir bölümünü oluşturması ve uzun süredir devam eden Covid-19 pandemisi sürecinde kazanılan toplumsal bağışıklık olarak görülüyor.
Birleşik Krallık’ta yapılan bir araştırmaya göre, aşılanmış bireylerde ‘Uzamış Covid’ görülme ihtimali, aşılanmamış bireylere göre %49 daha düşük. Buna rağmen, ağır seyreden vakaların ve her varyantta olduğu gibi Omicron’da da istinai uzamış covid vakalarının tespit edilebileceği öngörülüyor.
Omicron Varyantı İçin ‘Uzamış Covid’ Öngörüleri
Uzamış covid, ya da diğer adıyla kronik covid, vakalarının tespiti ülkelerin ve hatta sağlık kuruluşlarının semptomları değerlendirme ve sınıflandırma hususundaki farklı tutumları sebebiyle oldukça zorlaşıyor.
Örneğin, Birleşik Krallık’ta bir vakanın ‘Uzamış Covid’ vakası olarak görülebilmesi için semptomların en az 3 ay boyunca gözlenmesi gerekirken, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bu süreyi 4 hafta veya daha uzun olarak tanımlıyor.
Buna ek olarak, Omicron varyantı Kasım 2021 tarihinde literatüre girdiği için, uzamış covid vakalarının tespiti ya da uzun dönem yan etkilerinin saptanması için yeterli bir veri tabanı oluşmadığı medikal araştırmalar sonucu ortaya konmuştur.
Birleşik Devletler Bilim Kurulu üyesi ve enfeksiyon rahatsızlıkları uzmanı Dr. Anthony Fauci, konuyla ilgili, uzamış covid vakalarının varyantlara göre değişim gösterip göstermediğine dair bir kanıt bulunamadığını belirtiyor. Delta ve Beta varyantlarının akabinde yaklaşık %30 oranında uzamış covid semptomlarının görüldüğünü, Omicron varyantı içinse öngörülen vaka sayısının aynı oranda olduğunu dile getiriyor.
Ayrıca, araştırmalar çocuk ve genç yaş gruplarındaki hastaların 7’de 1’inin bulaş gününü takiben 15 hafta ya da daha uzun süre Covid-19 ile ilişkilendirilebilecek semptomlar gösterdiğini ortaya koyuyor. Buna karşılık, Omicron varyantının akciğerler yerine üst solunum yollarında tutunmasına ve hastalığın hafif seyretmesine bağlı olarak ‘Uzamış Covid’ vakalarında da düşüş yaşanacağı ortaya atılan iddialar arasında.
‘Uzamış Covid’ İçin Ne Zaman Yardım Alınmalı?
Covid-19 virüsünün herhangi bir varyantı bulaşmış kişiler için beklenen iyileşme süresi 10 ile 14 gün arasında. Bu süreç neredeyse tüm akut viral rahatsızlıklar için benzer işliyor. Bu sebeple, bulaşın üzerine geçen 2 haftadan sonra devam etmekte olan;
Burun akıntısı
Boğaz Ağrısı
Nefes Darlığı
Yüksek Ateş
Kas Ağrıları
Halsizlik
Nadiren de olsa ishal ve bulantı
Semptomlarına sahipseniz, bir sağlık kuruluşuna başvurmanız tavsiye ediliyor. Nefes darlığı, halsizlik ve dikkat kaybı gibi semptomlar ise, daha uzun ve detaylı tetkikler gerektirebiliyor. Beta ve Delta varyantlarında Omicron’a göre daha sık görülen tat ve koku kaybı noktasında ise medikal çevreler endişeli değil. Kaydı tutulan tat ve koku kaybı vakalarında, ortalama iyileşme süresinin 3 ay olduğu ve bu sürenin uzamasının ‘Uzamış Covid’ semptomları arasında değerlendirilmemesi gerektiği söyleniyor.
Sonuç itibarıyla, Omicron varyantı ile kronik covid vakaları arasındaki ilişkiyi saptamak için henüz çok erken. Bilim dünyası da bu konuya yaklaşımları itibarıyla ikiye ayrılmış durumda. Bazı medikal çevreler Omicron varyantının, bulaşma hızı yüksekliği sebebiyle kronik covid vakalarını artırarak toplum sağlığı için endişe verici bir noktaya geleceğini savunuyorlar.
Diğer bir görüş ise, Omicron’un diğer varyantlar kadar ağır semptomlar geliştirmemesi ve toplumsal aşılanma oranlarının hayli yüksek olması sebebiyle kronik covid vaka sayılarında düşüş yaşanacağı yönünde.