Bu yazımızda kronik lyme hastalığı nedir? teşhis ve tedavi hakkında detaylı bilgileri aktardık.
Kronik Lyme hastalığı nedir?
Kronik Lyme hastalığı, herhangi bir hastalık için antibiyotik tedavisinin uygulanmasından sonra kişinin semptomlar yaşamasına devam etmesine denir. Bu durum lyme sonrası hastalık sendromu ya da tedavi sonrası lyme hastalığı sendromu olarak adlandırılmaktadır.
Yapılan araştırmalara göre, önerilen antibiyotiklerle tedavi olan kişilerin yaklaşık yüzde 10 ila 20'sinde tedaviden sonra devam eden hastalık semptomları bulunmaktadır. Bu semptomlar yorgunluk, eklem ile kas ağrıları ve bilişsel işlev bozukluklarını içermektedir. Bu semptomlar altı aya kadar ya da daha uzun sürebilmektedir. Bu belirtiler kişinin günlük hayattaki normal faaliyetlerin yapılmasına engel olabilir ve sonuç olarak duygusal sıkıntıya yol açabilir. Bununla birlikte, çoğu insanda bu semptomlar altı ay ile bir yıl içerisinde düzelmektedir.
Bazı insanlarda neden tedavi sonrası lyme hastalığı sendromu geliştiği bilinmemektedir. Ayrıca kronik semptomların neden oluştuğuna dair bir bilgi de bulunmamaktadır. Uzmanlara göre, doktorlar vakaların bireysel olarak tedavi edilmesi gerektiğini önermektedir. Tedavinin yönetilmesi için kişinin hangi spesifik semptomlar barındırdığını ve sağlık geçmişi ile araştırmalar yapılması gerekmektedir.
Otofobi Nedir? Belirtileri, Teşhis ve Tedavi
Kronik Lyme hastalığı sendromunun nedenleri
Lyme hastalığı, Borrelia burgdorferi bakterisi yüzünden ortaya çıkan bakteriyel bir enfeksiyondur. Bu bakteriye sahip olan bir kene tarafından ısırılırsanız enfekte olma riskiniz vardır. Genellikle, kara bacaklı keneler ve geyik keneleri bu hastalığın yayılmasına neden olmaktadır. Bu keneler, hastalıklı fareleri ya da kuşları ısırdıkları zaman bakterileri depolamaya başlar. Lyme hastalığına ayrıca borreliosis ya da semptomlar nörolojik belirtilere sahipse Bannwarth sendromu denmektedir.
Lyme hastalığı bulunan çoğu kişi, bir dizi antibiyotik kullanarak başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir. Lyme hastalığı olan kişilerde hızlı ve tam bir iyileşme görülmektedir.
Uzmanlar, bazı kişilerin tedaviden sonra neden tamamen iyileşmediği konusunda bir fikre sahip değiller. Bazı uzmanlar ise bu sonucu açıklayan ya da kanıtlayan hiçbir kanıt olmamasına rağmen, semptomların antibiyotikler tarafından yok edilemeyen kalıcı bakterilerden dolayı kaynaklandığını düşünüyor. Diğer uzmanlar da hastalığın bağışıklık sistemine ve dokulara zarar verdiğine inanmaktadır. Hasar gören bağışıklık sistemi, bakteriler yok edildikten sonra bile enfeksiyonun devam etmesine neden olan semptomları içerebilmektedir.
Trikotilomani Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Kronik Lyme hastalığı sendromu için risk faktörleri
Hastalık taşıyan bir kene tarafından ısırılmanız sonucunda enfekte olduysanız, tedavi sonrası lyme hastalığı sendromunun görülmesi için daha büyük risk taşırsınız. Enfeksiyon kronikleşme aşamasına gelirse, semptomlar ilk kene ısırığından sonra haftalar, aylar hatta yıllar boyunca da devam edebilmektedir.
Kullanılan antibiyotikler tedaviye cevap vermezse, uzun süreli semptomlar için yüksek risk altında olabilirsiniz. Ek olarak, antibiyotik tedavisi gören kişiler bile risk altındadır. Tedavi sonrası lyme hastalığı sendromunun nedeni bilinmediğinden dolayı, kronikleşme olup olmayacağı tam olarak belirlenemez.
Kronik Lyme hastalığı sendromu belirtileri
Tedavi sonrası lyme hastalığı sendromunun semptomları, daha önce yaşanan sendroma benzeyebilmektedir. Kalıcı semptomları bulunan kişiler genellikle aşağıdaki semptomlarla birlikte yaşamını sürdürürler:
Tükenmişlik sendromu
Huzursuz uyku
Ağrı
Ağrıyan eklemler ya da kaslar
Dizlerde, omuzlarda, dirseklerde ve diğer büyük eklemlerde ağrı ya da şişlik oluşması
Azalmış kısa süreli hafıza ya da konsantre olma yeteneği
Konuşma sorunları
Uyku Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Kronik Lyme hastalığı sendromunun komplikasyonları
Tedaviden sonra kalıcı Lyme hastalığı semptomlarına sahip olmak, hareketliliğin azalmasına ve bilişsel becerilerin etkilenmesine neden olabilir. Ayrıca bu sendromlar yaşam tarzında değişiklikler olmasına ve duygusal strese de neden olabilmektedir.
Uzun süre boyunca mental açıdan zayıflamaya neden olan semptomlar için kanıtlanmamış alternatif tedavilerin uygulanmasına hastalar istekli olabilir. Herhangi yeni bir ilaç ya da tedaviye başlamadan önce doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekmektedir. Tedavi için yararlı olması iddia edilmesine rağmen, bu toksik ilaçlar daha fazla sağlık sorununa yol açabilir.
Kefirin Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Kronik Lyme hastalığı sendromunun teşhisi
Doktorlar, bu hastalığa neden olan bakterilere karşı antikor seviyelerinin kontrol edilmesinde kullanılan kan testleri sayesinde de Lyme hastalığını teşhis edebilmektedir. Enzim bağlantılı immünosorbent tahlili testi de Lyme hastalığı için yaygın olarak kullanılmaktadır. Enzim bağlantılı immünosorbent tahlili sonuçlarının doğrulanması için de başka bir antikor testi olan Western blot testi de kullanılabilmektedir. Bu testler aynı anda da farklı zamanlarda da yapılabilmektedir.
Bu testler enfeksiyonların doğrulanmasını sağlarken, devam eden semptomlara da neyin neden olduğunu belirlemede net olmaz.
Belirtilere bağlı olarak doktorlar, etkilenen vücut kısımlarını ya da hasar düzeyini belirlemek için belirli bölgelerin test edilmesini de önerebilmektedir: bu testler şunlardan oluşabilmektedir:
Kalp fonksiyonlarının incelenmesi için bir elektrokardiyogram (EKG) ya da ekokardiyogram testleri
Beyin omurilik sıvısını (BOS) incelemek için bir omurilikten sıvı örneği almak
Nörolojik durumları gözlemlemek için beynin MRG'si alınması
Kronik Lyme hastalığı sendromunun tedavisi
Erken teşhis edilirse, Lyme hastalığı için tedavi iki ila iç hafta oral antibiyotiklerden oluşmaktadır. Sefuroksim aksetil, doksisiklin ve amoksisilin en sık kullanılan ilaç türleridir. Sendromun durumuna ve semptomlara bağlı olarak diğer antibiyotikler ya da intravenöz tedavisi de gerekli olabilmektedir.
Tedavi sonrasında Lyme hastalığı sendromunun kesin nedenleri tam bilinmemektedir. Bu nedenle uygun tedaviler konusunda bazı tartışmalar bulunmaktadır. Bazı uzmanlar, antibiyotik tedavisinin devam edilmesi gerektiğine savunmaktadır. Ayrıca, bu tür uzun süreli antibiyotik tedavilerin iyileşme şansının arttırmadığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Araştırmacılara göre, bu ilaçların uzun süre boyunca kullanılması bazı komplikasyonlara neden olabilmektedir.
Tedavi sonrası Lyme hastalığı sendromunda tedavinin amacı ağrı ve rahatsızlıkların azalmasıdır. Eklem ağrılarının tedavi edilmesi için reçeteli ya da reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilmektedir. Eklem şişmesi gibi sorunların da tedavi edilmesi için nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar ve eklem içi steroidler kullanılmaktadır.
Ananas’ın Sağlığa Faydaları Nelerdir?
Kronik Lyme hastalığı sendromu ile yaşamak
Tedavi sonrası Lyme hastalığı sendromuna sahip çoğu kişi, zamanla kalıcı semptomlardan kurtulmaya başlar. Ancak, kendinizi tamamen iyi hissetmeniz aylar, bazen yıllar sürebilmektedir. Araştırmalara göre, tedavi görmeye rağmen az sayıda insan yorgunluk ve kas ağrılarının da dahil olduğu semptomlar yaşayabilir. Bazı kişilerin neden tam olarak iyileştiği bilinmemektedir.
Kronik Lyme hastalığı sendromu nasıl önlenir
Tedavi sonrası Lyme hastalığı sendromunu önlemek çok zor bir durumdur. Ancak enfekte olan kenelerden uzak durarak temastan kaçınmak gibi önlemler alabilirsiniz.
Bir kene sizi ısırdığı zaman cerrahi müdahale almanız gereklidir. Lyme hastalığının belirtileri için 30 gün boyunca gözetim altında tutulmalısınız. Ayrıca erken Lyme hastalığının belirtileri hakkında bilgi sahibi olmalı ve enfekte olduğunuzdan şüphe duyuyorsanız hemen tedavi olmalısınız. Erken antibiyotik tedavisi, kronik semptomların gelişmesini büyük ölçüde azaltabilmektedir.
Erken Lyme hastalığının belirtileri, enfekte kenenin sizi ısırmasından 1 ila 4 hafta içinde ortaya çıkar. Bu belirtiler şunlardır:
Kene ısırığı bölgesinde kızarıklık, genişlemeye başlayan bir döküntü
Yorgunluk, titreme ve genel olarak hasta olma hissi
Kaşıntı başlaması
Baş ağrısı
Baş dönmesi ya da baygınlık hissiyatı
Kas ve eklem ağrısı ya da şişmesi
Boyun tutulması
Şişmiş lenf düğümleri