Genital herpes, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Bu cinsel yolla bulaşan enfeksiyon, patlayıp sıvı sızdırabilen kabarcıkların olduğu herpetik yaralara neden olur.
Genital herpesin nedenleri
Herpes simpleks virüsünün (HSV) iki türü genital herpese neden olur:
HSV-1
Bu tip genellikle uçuklara neden olurken aynı zamanda genital uçuklara da neden olabilir.
HSV-2
Bu tip genellikle genital uçuklara neden olur, ancak aynı zamanda uçuklara da neden olabilir.
Dünya sağlık örgütü, 2016 yılında 50 yaş altı kategorisinde yaklaşık 3,7 milyar insanın HSV-1'e sahip olduğunu açıkladı. Aynı yılda 15-49 yaş kategorisinde ise yaklaşık 491 milyon insanda HSV-2 araştırmalar sonucunda bulundu.
Virüsler vücuda mukoza zarları ve cilt sıyrıkları yoluyla girer. Mukoza zarları, vücudunuzun kaplayan ince doku katmana denir. Mukoza zarları; ağzınızda, cinsel organlarınızda ve burnunuzda bulunurlar.
Virüsler vücuda karışmaya başladıktan sonra ilk olarak hücrelere saldırmaya başlar. Virüsler çoğalma ya da ortamlara çok kolay adapte olma eğilimdedir. Bu durum virüslerin tedavi edilmesini zorlaştırır.
HSV-1 ya da HSV-2, aşağıdakilerde dahil vücut sıvılarında bulunabilir:
Tükürük
Meni sıvısı
Vajinal salgılar
Genital herpes semptomları nelerdir?
Hastalığın patlak vermesi kabarcıkların ortaya çıkmasıyla olur. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, ortalama olarak, ilk salgın virüs bulaştıktan 4 gün sonra ortaya çıkar. Ek olarak, semptomların ortaya çıkması en az 2 gün gibi bir sürede ortaya çıkar. Bu virüs 12 gün ya da daha fazla sürebilir.
Erkekler için genel belirtiler arasında şunlar bulunur:
Peniste oluşan kabarcıklar
Yumurtalıklarda oluşan kabarcıklar
Kalçalarda oluşan kabarcıklar
Vajinası olanlar için genel semptomlar, çevresinde veya yakınında kabarcıkları içerir:
Vajina çevresinde olan kabarcıklar
Anüste olan kabarcıklar
Kalça etrafında oluşan kabarcıklar
Herhangi biri için genel semptomlar şunlardır:
Ağızda, dudaklarda, yüzde ve enfeksiyon bölgeleriyle temas eden herhangi bir yerde kabarcıkların ortaya çıkması
Kabarcıkların oluşmaya başlayacağı bölge, kabarcıklar ortaya çıkmadan önce genellikle kaşınmaya veya karıncalanmaya başlar.
Kabarcıklar ülserleşebilir ve sıvı sızdırabilir.
Salgından sonraki bir hafta içinde yaralar kabuk tutabilir.
Lenf bezleriniz şişebilir. Lenf bezleri vücuttaki enfeksiyon ve iltihapla savaşır.
Baş ağrılarınız, vücut ağrılarınız ve yüksek ateşiniz olabilir.
Herpesle (özellikle normal doğumla) doğan bir bebek için genel semptomlar yüz, vücut ve cinsel organların etrafında ülserler oluşabilir.
Genital herpes ile doğan bebekler çok ciddi komplikasyonlar geliştirebilir ve şunları yaşayabilir:
Körlük
Beyin hasarı
Ölüm
Genital herpes virüsünü kaparsanız ve hamileyseniz bunu doktorunuza söylemeniz çok önemlidir.
Doktorunuz doğum sırasında virüsün çocuğunuza bulaşmaması için gerekli önlemler alacaktır. Vajinanızın etrafında uçuğa ait kabarcıklar bulunuyorsa, normal doğum yerine sezaryen doğumun yapılması tercih edilir.
Erektil disfonksiyon hakkında detaylı bilgi edinmek için okuyun!
Genital herpes için ne zaman doktora görünmek gerekir?
Uzmanlar, herhangi bir semptom göstermiyorsanız, uçuk için test yaptırmanıza gerek olmadığını söylüyor.
Genital herpes semptomlarınız bulunuyorsa doktora görünmeniz gereklidir. Semptomların türüne ve hastalığın seyrine göre teşhis koyabilir, sizinle tedaviniz sırasında izlenecek stratejileri tartışabilirler.
Ek olarak, genital uçuklar oluştuğunu düşünüyorsanız, CYBE muayenesi ve virüs testi için doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekebilir.
Genital herpes nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz uçuk yaralarının incelemesini yaparak herpes teşhisi koyabilir. Her zaman gerek görülmese de doktorunuz bulguları laboratuvar ortamında inceleyebilir.
Alınan kan örnekleri teste sokulduğu zaman, salgın yaşanmadan önce herpes simpleks virüsünün teşhis edilmesine yardımcı olur. Bunlarla birlikte, herhangi bir semptom göstermiyor ve virüse maruz kalmadıysanız, HSV-1 ve HSV-2 için test yaptırmanıza gerek yoktur.
Ayrıca uçuk için evde uygulayabileceğiniz test kitlerinden de alabilirsiniz.
Genital herpes nasıl tedavi edilebilir?
Tedavi sadece salgınları azaltır, ancak herpes simpleks virüslerini tedavi edemez.
İlaçlar
Antiviral ilaçlar, yaraların iyileşme sürelerini hızlandırırken ağrıyı da azaltmaya yardımcı olur. Semptomları azaltmak için salgının ilk belirtileri aşamasında (kaşıntı, karıncalanma ve diğer olası semptomlar) ilaç kullanılabilir.
Salgınları olan kişilere, gelecekte salgın olma ihtimallerini azaltmak için reçeteli ilaçlar da verilebilir.
Evde bakım
Banyo yaparken ya da duş alırken hafif temizleyiciler kullanmaya özen gösterin. Yaralı bölgeyi temiz ve kuru tutun. Bölgenin aşınmaması ve tekrar kabukların açılmaması için geniş ve pamuklu ürünler kullanın.
Genital herpes’in risk faktörleri nedir?
Aşağıdaki durumlarda genital herpes kapma riskiniz artar:
Genital herpesi olan biriyle vajinal, oral ya da anal ilişkiye girmek
Cinsel ilişki sırasında prezervatif ya da diğer önleyici yöntemleri kullanmama
Başka bir tür CYBE ya da hastalık nedeniyle enfeksiyonla (bağışıklık sisteminde oluşan bozulma) savaşma kabiliyetinde azalma olmaya başlaması
Genital herpesin önlenmesi
Cinsel olarak aktifseniz, genital herpes kapma riskini şu şekilde azaltabilirsiniz:
Her cinsel ilişki sırasında prezervatif gibi önleyici yöntemleri kullanmak.
Herpes semptomları gösteren biriyle cinsel ilişkiye girmekten kaçınmak. Bununla birlikte, semptomlar olmasa bile genital herpesin başka bir kişiye bulaşabileceğini bilmek önemlidir.
Hamileysem ve genital herpesim varsa ne yapmalıyım?
Herhangi bir CYBE türüne sahipseniz doğacak bebeğinizin sağlığı konusunda endişelenmeniz gayet normal bir durumdur. Normal doğum sırasında aktif bir salgın varsa, genital herpesin bebeğinize bulaşma ihtimali yüksektir.
Hamile olduğunuzu öğrendiğiniz zaman doktorunuza genital herpese sahip olduğunuzu söylemeniz çok önemlidir.
Doktorunuz, bebeğiniz doğmadan önce, doğum sırasında ve doğum sonrasında nelerle karşılaşabileceğinizi size detaylı bir şekilde anlatacaktır. Sağlıklı bir şekilde doğum yapılması için hamilelik sırasında doktorunuz güvenli tedaviler uygulayabilir.
Son Olarak
Biri ya da birileriyle cinsel ilişkide bulunduğunuz zaman güvenli ilişki için prezervatif ya da başka tür önleyiciler kullanmaya özen gösterin. Bu alınan önlemler genital herpes virüsünün ve diğer CYBE türlerinin bulaşmasını önlemeye yardımcı olacaktır.
Genital herpes için kesin sonuç veren bir tedavi yoktur. Ancak araştırmacılar hâlâ tedaviler ya da aşılar üzerinde çalışma yapıyorlar.
Bu virüsün şu an sadece semptomlarını hafifletmek için ilaçlar bulunur.
Bir şey herhangi bir salgını tetikleyene dek hastalık vücutta uykuda kalır. Salgınlar; hasta, yorgun ya da stresli olduğunuz zaman ortaya çıkabilir
Doktorunuz, salgınlarınızı kontrol altına almaya yardımcı olacak bir tedavi planı oluşturmanıza yardımcı olacaktır.